bilişim günlüğü

LCD monitörlerde kullanılan dijital bağlantı aarayüzü DVI, kullanıcılara görüntüyü analog sinyallerle bozmadan, dijital olarak aktarıyor. Bu şekilde bilgisayardan çıkan görüntü bilgisi, hiçbir bozulmaya uğramadan bilgisayara ulaşıyor. DVI çıkışını basit bir adaptörle D-Sub’a çevirebiliyorsunuz ama tersi mümkün değil.

HDMI teknolojisi, tek bir bağlantıyla monitörlere veya yüksek çözünürlüklü televizyonlara sesi ve görüntüyü bir arada aktarmanın en kolay yollarından birisidir. Her ne kadar PC kullanıcıları monitöre tümleşik hoparlörleri kullanmayı çok sevmese de televizyonlar için en iyi seçimlerden bir tanesi bu bağlantı teknolojisi. Bazı anakartlarda ve ekran kartlarında bulabileceğiniz bu çıkış, bir adaptör vasıtasıyla DVI’dan da çevrilerek kullanılabiliyor. Ayrıca HDMI’ı da benzer bir çeviriciyle DVI’a dönüştürmek mümkün.

HDMI’a alternatif olan bağlantı görüntü ve sesi dijital olarak tek bir kablo üzerinden aktarabiliyor. Şu sıralarda Dell ve birkaç üretici daha bu teknolojiyi destekliyor ama şu an için HDMI kadar popüler değil

Ayrı ses kartlarında veya ses konusunda gelişmiş anakartlarda bulabileceğiniz dijital ses çıkışlarından bir tanesi de SPDIF (Sony Philips Digital Interconnect Format) teknolojisidir. Burada tek bir kablo üzerinden ses çeşitli standartlara uygun biçimde kodlanarak bir dağıtıcı amfiye aktarılır. Seste kayıp yaşanmaz ve çevresel ses iyi biçimde değerlendirilir.

Bu bağlantının iki biçimi vardır: Koaksiyel olarak anılan eş eksenli kablo ve fiber optik kablo. Desteklenen bağlantıya göre bir tanesini kullanabilirsiniz

Sabit diskleri bilgisayara bağlamanın en hızlı yolu olan eSATA yuvası, SATA arayüzünden farksız. Bu şekilde kasanın dışındaki harici diskler de hızlı biçimde bilgisayarla iletişim kurabiliyor. Bu bağlantı teknolojisi enerji taşımadığı için harici disklerin anlayacağınız üzere, bir adaptörle kullanılması gerekiyor.

En güncel sabit disklerin ve optik sürücülerin bilgisayara bağlantı noktası olan SATA, 300 MB/s’ye kadar bağlantı hızları sunabiliyor. Ayrıca kendisine özel bir de güç bağlantısı mevcut. Teknik olarak, denetçi desteklediği sürece, bilgisayar çalışırken çıkartılıp takılabiliyor.

Eski yen bir teknoloji olsa da günümüzde anakartlarda bir tane de olsa bulunan IDE bağlantısı özellikle optik sürücüler için hala kullanılan bir arayüz. Tek bir yuvaya iki tana aygıt bağlayabiliyorsunuz (ama bunu önermiyoruz).

Birçok bileşeni sistem içinde birbirine bağlayabilen ama artık eskidiği için yerini yeni teknolojilere bırakmış olan bir bağlantı teknolojisidir. Birçok kişi tarafından sadece disk bağlantı protokolü olarak bilinir ama gelişmiş yapısı sebebiyle aslında birçok bilgisayar bileşeni arasında veri taşıyabilme yeteneğine sahiptir. Skazi şeklinde okunur.

Seri bağlanmış SCSI anlamına gelen SAS, SATA benzeri bağlantı şekliyle sunucularda görülebilir. Sunucular için üretilen özel sabit diskleri bağlamakta kullanılır.

Eskimesine ve alternatiflerinin çıkmasına rağmen bilgisayarlardan eksik olmayan PCI arayüzü, 32 bit haliyle son kullanıcılara sunulan anakartlarda mevcut. Bu arayüzü kullanarak birçok ek kart sisteme takılabiliyor. Bunlar arasında en popüleri ise ses kartları.

Her derde deva olan yeni nesil bağlantı teknolojisidir. Yeni anakartlarda 1 yollu bağlantılar PCI’ın yerini alması için kullanılıyor, 16 yollu olan ise ekran kartlarının bağlanması için kullanılıyor. Şu anda PCI Express 2.0 güncellemesi kullanılıyor. Arada gelişmiş RAID kartları için 4 yollu PCI Express veriyolu da bazı anakartların üzerinde görülebiliyor. Fazla yollu yuvaya (örneğin 16x) daha düşük veriyolu kullanan kartlar takılabilir.

Eskimiş ve şu anda yeni anakartlarda bulunmayan bir arayüz çeşidirir ve ekran kartlarını bağlamaya yarar. Yerini PCI Express 16x’e bırakmadan önce en hızlı sürümü AGP 8x olarak anılıyordu. Yapısı PCI’a benzer ama anakartın arka paneline olan mesafesi göz önüne alındığında daha uzaktır.

Video bağlantıları arasında en çok kullanılanlardan birisi olan komponent (component) video aynı zamanda aslında bağlantı parçalarının biçimi olan RCA olarak da biliniyor. Bu bağlantı türünde görüntü bir kablodan taşınırken stereo ses için iki kablo daha kullanılıyor.

YPbPr sinyallerinin iletildiği RCA biçimindeki kablolar da aynı olmasına rağmen ilettikleri görüntü bilgisi tamamen farklı durumda.

Yıllardır kullanıcıların dekoderlerle bildiği bu başlantı teknolojisi analog sinyalleri bir araya toplayıp tek bir bağlantı üzerinden gönderir. Aslında her bir bağlantı SCART içinde kendisine özel kablolardan olduğu gibi akar.
Kompozit

Bu bağlantı standardı YUV olarak anılan analog video sinyalini sesle beraber taşır. Tek bir kablodan oluşur ve ekran kartlarındaki S-Video’yu bazen bu şekilde analog olarak aktarıcı çeviriciler kullanılır.

Super Video açılımına sahip olan bu bağlantı teknolojisi, kullanıcılara videoyu gelişmiş bir sinyalizasyonla tek kabloda aktarma imkanı sağlıyor. Normal şartlarda 4 iğneli olan sistem renk ve yoğunluk bilgisi olarak veriyi taşıyor. Dizüstü bilgisayarlar ve ekran kartlarında ise 7 iğneli sürümü kullanılıyor. Bu bağlantı 4 iğneli sisteme göre daha fazla şasi hattı içeriyor.

Dizüstü bilgisayarlarda gördüğümüz klasik bağlantılardan olan ve yerini PCI Express teknolojisinin bir devamı olan ExpressCard’a bırakmaya başlayan PCMCIA (ya da CardBus PC Card), harici aygıtları sisteme bağlamanızı sağlıyor.

34 (İstanbul) ve 54 (Sakarya) olmak üzere iki sürümü bulunan ExpressCard teknolojisi dizüstü bilgisayarlarda harici bileşenler bağlamak için kullanabileceğiniz bir yuvadır. İki model arasındaki tek fark sunulan bant genişliği ve boyutlar. İstanbul ve Sakarya kısmı ise işin şakası.

Bilgisayarımızdaki vazgeçilmez bağlantılardan birisi olan kart okuyucuları ise genellikle dizüstü bilgisayarlarda kendilerini gösteriyor. Tak bir noktada MMC, SD ve xD Picture Card biçimlerini okuyan klart okuyucular dizüstü bilgisayarlarda görülebiliyor.